พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค เล่ม ๓ - หน้าที่ 365
๒ . ทุกขสูตร
ว่าด้วยอริยสัจ ๔
[๒๗๙] กรุงสาวัตถี. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราตถาคตจัก
แสดงทุกข์ เหตุเกิดแห่งทุกข์ ความดับทุกข์ และข้อปฏิบัติให้ถึงความดับ-
แห่งทุกข์ แก่เธอทั้งหลาย ขอเธอทั้งหลายจงฟัง .
[๒๘๐] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทุกข์คืออะไร ? ทุกข์มีคำที่จะพึง
กล่าวว่า คือ อุปาทานขันธ์ ๕. อุปาทานขันธ์ ๕ นั้นคืออะไร ? คือ
อุปาทานขันธ์คือรูป ฯลฯ อุปาทานขันธ์คือวิญญาณ ภิกษุทั้งหลาย นี้
เราตถาคตเรียกว่า ทุกข์.
[๒๘๑] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็เหตุเกิดแห่งทุกข์คืออะไร ?
คือตัณหานี้ ที่ให้เกิดในภพใหม่ ไปด้วยกันกับความกำหนัดด้วยอำนาจ
แห่งความเพลิดเพลิน เพลิดเพลินนักในอารมณ์นั้น ๆ ได้แก่ กามตัณหา
ภวตัณหา วิภวตัณหา ภิกษุทั้งหลาย นี้ เราตถาคตเรียกว่า ทุกขสมุทัย.
[๒๘๒ ] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ความดับแห่งทุกข์คืออะไร ?
คือความดับโดยการสำรอกตัณหานั้น นั่นแหละไม่มีเหลีอ การสละ การ
สลัดทิ้ง การปล่อยไป การไม่อาลัยใยดี . ภิกษุทั้งหลาย
นี้เราตถาคตเรียกว่า ทุกขนิโรธ.
[๒๘๓ ] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับแห่งทุกข์
คืออะไร ? คืออริยมรรคมีองค์ ๘ นี้เอง ได้แก่ สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ
สัมมาสมาธิ . ภิกษุทั้งหลาย นี้เราตถาคตเรียกว่า ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบ ทุกขสูตรที่ ๒